RULMAN DEVİR HIZ SINIRLARI

Genel olarak bir rulmanın ulaşabileceği maksimum hız çıkılabilecek işletme sıcaklığı ile bağlantılıdır. İşletme sıcaklığı, sürtünme sonucunda ortaya çıkan ısı, dışarıdan olan ısı transferi, rulmandan dışarı olan ısı kaybının miktarına bağlıdır. Rulman tipi ve ölçüsü, rulmanın ve çevre parçalarının hassasiyeti, boşluk, kafes tasarımı, yağlama ve yük ulaşılabilecek maksimum hıza etkisi esas faktörlerdir.
Rulman tablolarında (termal) referans hız DIN 732. I. Bölümde verilen metoda göre FAG tarafından hesaplanıp belirlenmiştir. DIN 732 II. Bölümde referans durumundan sapmalar için termal olarak mümkün olan ulaşılabilecek hız hesap yöntemi verilmiştir.
Ayrıca tablolarda verilen limit hız, rulmanın mekanik özelliklerinden dolayı ulaşabileceği limit hızdır, bu değer referans hızdan büyük veya küçük olabilir. Rulmanın ulaşabileceği maksimum hız limit hızdan daha fazla olamaz. Dolayısıyla referans hız kullanılarak hesaplanan termal olarak mümkün olan ulaşılabilecek hız, limit hızdan küçükse bu değer, büyükse limit hız değeri maksimum ulaşılabilecek işletme hızı olarak alınır.

Diagram 1:
Radyal bilyalı rulmanlar için, yük parametresi fP’nin P/Co ve dm’ye bağlı olarak bulunması

Diagram 2:
Radyal bilyalı rulmanlar için, fP.ft değerinin fP ve t’ye bağlı olarak diagramın üst kısmından fN değerinin viskoziteye bağlı olarak diagramın alt kısmından bulunması.

Temel olarak mümkün olan ulaşılabilecek hız değeri (nzul) referans hız değerinin (nor), hız faktörü fN ileçarpılması ile bulunur.
nzul = nor . fN
fN değeri, fp yük parametresi, fT sıcaklık parametresi ve fV40 yağlanma parametrelerine bağlı olarak
fN = fp . ft . fV40 şeklinde hesaplanır.

fp değeri ortalama rulman çapı dm=(D+d)/2 ve P/Co (eşdeğer dinamik yük/statik yük sayısı) değerine bağlı olarak tüm bilyalı radyal rulmanlar için 1 no.lu diagramdan, tüm makaralı radyal rulmanlar için 3 no.lu diagramdan bulunabilir.

Rulman Devir Hız Sınırları

ft değeri, fp’ye ve sıcaklığa bağlı olarak 2 ve 4 no.lu diagramların üst bölümlerinden bulunabilir. fN hız faktörü = fp. ft. fV40 bilyalı rulmanlar için 2 no.lu, makaralı rulmanlar için 4 no.lu diyagramların alt kısımlarından fV40 yağlama parametresi, nominal viskosite V40 değerine (10 ila 1500 mm2/s aralığı için) bağlı olarak direkt olarak okunabilmektedir.

ÖRNEK: (ulaşılabilecek maksimum hız)
Rulman: 6216 (80 x 140 x 26 mm) sabit bilyalı rulman
dm = (D+d)/2 = 110 mm (Rulman tablosundan)
Referans hız: 6300 devir/dak. (Rulman tablosundan)
Limit hız: 11000 devir/dak. (Rulman tablosundan)
Yük oranı: P/Co = 0,1 (P hesaplanmalı, Co tablodan)

Diagram 3:
Radyal bilyalı rulmanlar için, fP.ft değerinin fP ve t’ye bağlı olarak diagramın üst kısmından fN değerinin viskoziteye bağlı olarak diagramın alt kısmından bulunması.

Diagram 4:
Radyal makaralı rulmanlar için, yük parametresi fP.ft değerinin fP ve t’ye bağlı olarak diagramın üst kısmından fN değerinin viskositeye bağlı olarak diagramın alt kısmından bulunması.

Nominal viskosite n40 = 36 mm2/s
Yük parametresi: fP = 0,94 1 no.lu diyagramdan (P/Co = 0,1 ve dm = 110 mm için)
Dış çap sıcaklığı: t = 90°C
fP . ft = 1.4 2 no.lu diyagramın üst kısmından
fp = 0,94 ve 90 oC sıcaklık için
hız oranı fN = 1,4 diyagram 2’nin alt kısmından
fp . ft = 1,4 ve n40 = 36 mm2/s için
Termal olarak ulaşılabilecek hız değeri =
fN . Referans hız = 1,4•6300 d/dak = 8800 devir/dak. olarak bulunur.

Bu değer bu rulmanın bu uygulaması için ulaşabileceği maksimum hız olarak alınabilir. Çünkü bu rulman için limit hız 11000 d/dak olarak verilmektedir ve 8800 d/d. limit hız değerinin altındadır.